توضیحات بیشتر برای خرید الکترود
در صنایع مختلف جهت اتصال قطعات فلزی به یکدیگر از روش‌های گوناگونی استفاده میشود که از مهمترین آن روش جوشکاری است. جوشکاری خود نیز در انواع مختلفی صورت می‌گیرد و یکی از لوازم اساسی مورد نیاز برای این کار الکترود جوشکاری نام دارد. با توجه به نیاز هر صنعت به این وسیله انواع مختلفی از آن همواره تولید میشود.
سیمی از جنس فلز که دور تا دور آن را ماده‌ای به نام فلاکس فرا گرفته است، الکترود یا سیم جوش می‌گویند. برای محاسبه قطر سیم جوش، قطر قسمت فلزی آن را اندازه‌گیری می‌کنند. ماده‌ای که روی قسمت فلزی را پوشانده، خود شامل موادی مانند آهک، سلولز، اکسید سدیم، خاک رس و یا آزبست می‌باشد. برای اتصال دو قطعه فلزی و پر کردن فاصله بین آنها، از الکترود استفاده میشود.
الکترود را شرکت‌های سازنده با قطرهای مختلفی تولید و روانه بازار می‌کنند. بدین ترتیب نیاز است قبل از اینکه نسبت به خرید الکترود اقدام شود، بررسی لازم از نظر ضخامت قطعه کار و سایر پارامترهای مورد نیاز برای جوشکاری انجام شود. پس از این بررسی می‌توان نوع و قطر سیم جوش را انتخاب کرد.
الکترود جوشکاری چیست؟
الکترود قطعه‌ای فلزی است که سطح آن به وسیله فلاکس پوشانده شده و با عبور جریان برق آمپر بالا از آن ذوب شده و قطعات مورد نظر را به یکدیگر جوش می‌دهند. این محصولات انواع مختلفی به لحاظ جنس، پوشش و روش تولید دارند که بسته به نوع آلیاژ مدنظر برای جوشکاری استفاده می‌شوند. به طور کلی می‌توان الکترود را در دو نوع مصرفی و غیرمصرفی دسته‌بندی کرد که در ادامه به بررسی کامل آنها خواهیم پرداخت.
1. الکترود مصرفی
الکترود مصرفی دمای ذوب پایینی داشته و در روش میگ از آنها استفاده میشود. فولاد نرم و فولاد نیکل عناصر تشکیل دهنده این محصولات هستند. همانطور که از نام آن پیدا است این محصولات هنگام جوشکاری مصرف شده و تمام میشود. کار با این الکترود بسیار ساده و آسان است. این الکترود خود در دو نوع روکش‌دار و بدون روکش یافت میشود. نوع بدون روکش آن که هیچگونه پوششی نداشته اما از طرف دیگر نوع روکش‌دار آن بر اساس قطر به وسیله پوشش‌های اکسیدی، سلولزی و… پوشانده شده‌اند.
2. الکترود مصرف نشدنی
مقاومت بالای این الکترود در مقابل گرما باعث شده که ذوب نشوند و به همین خاطر به الکترود نسوز نیز معروف است. در روش جوشکاری تیگ از این نوع محصولات استفاده میشود و به دلیل تمام نشدن، نیازی به تعویض هنگام جوشکاری ندارد. دو نوع کربن‌دار و تنگستن از این الکترود تولید میشود که نوع کربن‌دار آن در جوشکاری با استفاده از لایه محافظ گاز کاربرد داشته و نوع تنگستن به دلیل مقاومت بسیار بالا در جوشکاری تیگ استفاده میشود.
انتخاب نوع الکترود
انتخاب نوع الکترود برای کارهای حساس نیاز به بررسی مهندسین مربوطه دارد. از هر نوع الکترود نمی‌توان برای کارهای حساس استفاده کرد. برای مثال، در خط لوله نیاز است برای پاس ریشه باید از سیم جوش استفاده شود که قدرت نفوذ آنها بسیار بالا می‌باشد. الکترود E6010 را می‌توان گزینه مناسب برای این موارد دانست.
انواع الکترود بر اساس جنس پوشش
-
الکترود جوشکاری با پوشش قلیایی
پوشش این الکترود از کربنات کلسیم و مقدار جزئی فلورید کلسیم تشکیل شده و به همین دلیل کم‌ترین میزان هیدروژن را در هنگام جوشکاری تولید می‌کند؛ به دلیل این ویژگی به آنها الکترود کم هیدروژن نیز گفته میشود.
-
الکترود جوشکاری رتیلی
وجود اکسید تیتانیوم زیاد در پوشش این الکترود آنها را جهت جوشکاری در تمامی حالات مناسب کرده است.
-
الکترود جوشکاری رتیلی با پودر آهن یا اکسید سیلیس
وجود اکسید سیلیس یا پودر آهن در پوشش این الکترود غشای دور حوضچه مذاب را ضخیم‌تر کرده و در نتیجه جهت جوشکاری فولادهای زنگ نزن مناسب میباشند.
-
الکترود سلولزی
همانطور که از نام این الکترود مشخص است، پوششی از سلولز سطح الکترود را پوشانده و هیدروژن و اکسیژن آزاد شده در دمای بالا، باعث جلوگیری از ورود گازهای مخرب به حوضچه‌ی مذاب شده و همچنین باعث نفوذ بیشتر جوش می‌شوند.
چرا باید پوشش انواع الکترود را بشناسیم؟
نیاز است تا اطلاعات کاملی در مورد انواع الکترود از نظر نوع پوشش داشته باشیم.
1. تفاوت خواص هر الکترود با هم
موادی که شرکت‌های سازنده در روکش این محصولات قرار می‌دهند، باعث می‌شوند تا خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی جوش به دست آمده تغییراتی داشته باشد. بدین ترتیب شرکت‌هایی که نیاز به الکترود دارند، نیاز است تا خرید الکترود را به افرادی واگذار کنند که دارای اطلاعات فنی بسیار خوبی در رابطه با پوشش‌های مختلف الکترود جوشکاری میباشند. در غیر این صورت ممکن است محصولی را تهیه کنند که از نظر فنی برای آنها کارایی خاصی نداشته باشد.
2. عدم آسیب به تولیدات مجموعه یا کارگاه
عدم شناخت باعث آسیب میشود. همچنین باعث آسیب‌های جبران ناپذیری به محصولات تولیدی یک کارگاه تولیدی و یا حتی شرکت‌های تولید کننده خواهد شد. بدین ترتیب بهتر است اول تحقیقات گسترده‌ای را در رابطه با نوع و اندازه سیم جوش مورد نیاز انجام داده، سپس برای خرید الکترود و دریافت قیمت الکترود اقدام کرد.
3. جلوگیری از هدر رفتن سرمایه
بدین ترتیب می‌توان از هدر رفتن سرمایه یک کارگاه یا شرکت جلوگیری کرد.
4. تولید محصولات با کیفیت‌تر
همچنین محصولاتی که تولید می‌شوند هم از نظر ظاهری و هم از نظر استحکام دارای کیفیت بالاتری میباشند.
مزایای فلاکس چیست؟
الف- پایداری قوس الکتریکی
فلاکس دور تا دور مفتول الکترود را پوشانده و منجر به پایداری قوس الکتریکی در جوشکاری میشود. عدم پایداری قوس نه تنها می‌تواند منجر به ایجاد خلل و فرج در جوش شود بلکه باعث حبس گاز در جوش و کاهش استحکام جوش نیز خواهد شد؛
ب- ایجاد سرباره
ماده فلاکس برای به وجود آوردن گاز نگه دارنده و ایجاد سرباره مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاز نگهدارنده می‌تواند از ورود اکسیژن به جوش جلوگیری کند. ورود اکسیژن به جوش می‌تواند منجر به افزایش احتمال ترک در فلز جوش شود.
پ- خنک سازی
فلاکس همچنین به افزایش زمان خنک سازی جوش هم کمک می‌کند. ایجاد سرباره بر روی جوش توسط فلاکس یا سرباره نیز کمک می‌کند تا فلز جوش به آرامی خنک شود.
الکترود با فلاکس یا بدون فلاکس؟
با توجه به این نکاتی که به آنها اشاره شد، می‌توان به این نتیجه رسید که فلاکس یا روکش الکترود می‌تواند مزیت‌های بسیار زیادی در افزایش کیفیت فلز جوش داشته باشد. لذا وجود فلاکس یا روکش می‌تواند از به وجود آمدن مشکلاتی جلوگیری کند.
خنک شدن فلز جوش چه مزیتی دارد؟
خنک شدن فلز جوش باعث میشود تا دانه‌بندی منطقه جوش و ناحیه HAZ درشت‌تر شود. درشت‌تر شدن دانه‌بندی این قسمت می‌تواند از ترد شدن فلز جوش و مناطق مجاور آن جلوگیری کند، زیرا ترد شدن و عدم چکش پذیری می‌تواند منجر به ترک و شکستگی در این مناطق شود. بدین ترتیب فلاکس یا روکش الکترود نقش بسیار مهم و تعیین کننده‌ای در افزایش کیفیت جوش دارد.
جنس مفتول الکترود
سیم جوش بر اساس جنس مفتول شامل انواع زیر میشود:
- آلومینیومی
- فولاد کم کربن
- فولاد زنگ نزن
- مفتول نیکلی
انواع ضخامت پوشش الکترود
الکترود از لحاظ ضخامت پوشش شامل موارد زیر میشود:
- پوشش خیلی ضخیم
- پوشش ضخیم
- پوشش متوسط
- پوشش نازک
تولید الکترود
الکترود از لحاظ ساخت شامل موارد زیر میشود:
a) الکترود انجماد سریع
الکترود جوشکاری انجماد سریع، سه ویژگی بسیار مهم دارند:
- قوسی بسیار قدرتمند به وجود می‌آورند.
- سرباره خیلی اندکی ایجاد می‌کنند.
- می‌توانند در همه شرایط جوشکاری، مورد استفاده قرار گیرند.
کدهای E6010 و E6011 از جنس جوش انجماد سریع، میباشند.
b) الکترود انجماد پرشده
الکترود انجماد پرشده، فلاکس بسیار سنگینی دارند. قابلیت پس زدن سرباره را داشته و می‌توانند دانه‌هایی بسیار یک دست تولید کنند. این کار به با کیفیت‌تر شدن کار نهایی کمک شایانی می‌کند. کدهای E6012، E6013 و E7014 مربوط به انجماد پرشده هستند.
c) الکترود چسبان سریع
الکترود چسبان سریع، کاور فلاکس سنگینی را بر روی مفتول فلزی خود دارند. نرخ رسوب‌گذاری در این الکترود، با سرعت بالایی انجام میشود. چسبان سریع دارای کدهای E6027، E6028 میباشند.
d) الکترود کم هیدروژن
در الکترود کم هیدروژن، مقدار هیدروژن فلاکس به حداقل میزان خود می‌رسد. برای جوش‌دادن فولادهای با کربن زیاد استفاده میشود. این‌ها دارای کدهای E7018 و E7028 میباشند.
الکترود جوشکاری و آمپراژ
بیشتر مواقع هر چه میزان ضخامت پروفیل بیشتر باشد، جریان و آمپراژ بالاتری احتیاج است.
به همین نسبت باید ضخامت هم بیشتر باشد تا جوشکاری به نحو احسن انجام گیرد. در کنار الکترود، کاتالوگ‌هایی موجود است که جوشکار با خواندن آن می‌تواند اطلاعات زیادی به دست آورده و کیفیت نهایی کار را ارتقا دهد.
استاندارد A.W.S
A.W.S کوتاه شده عبارت American Welding Society می‌باشد. این عبارت لاتین به معنای جامعه جوشکاران ایالات متحده آمریکا است. این مجمع استانداردهای بین المللی را برای دسته بندی سیم‌جوش معرفی می‌کند. در تمام کشورها این استانداردها و نامگذاری‌ها مورد پذیرش است.
نحوه نام گذاری الکترود
این نامگذاری ابتدا با حرف انگلیسی E شروع میشود و پس از آن یک عدد 4 و یا 5 رقمی می‌آید.
1- حرف E
حرف E در این نامگذاری به معنای الکترود است.
اگر جوشکاری با گاز صورت گیرد، به جای حرف E از RG در ابتدای نام گذاری استفاده می‌کنیم. در این نام گذاری عدد چهار و یا پنج رقمی که پس از حرف انگلیسی اولیه می‌آید، تعیین کننده مقاومت کششی جوش است.
2- کد تعیین موقعیت جوشکاری
از سمت راست دومین عدد کد تعیین کننده موقعیت جوشکاری است.
بدین معنا که برای استفاده در چه شرایطی ساخته و تولید شده است.
1> عدد 1
مثلاً در کد EXX1X : عدد یک نشان دهنده این است که برای استفاده در همه موقعیت‌ها تولید شده است.
2> عدد 2
در این کد EXX2X منظور از عدد دو این است که فقط باید برای سطوح افقی و صاف مورد استفاده قرار گیرد و استفاده از آن در موارد دیگر جایز نبوده و اگر استفاده شود، کیفیت نهایی کار بسیار پایین خواهد بود.
3> عدد 3
استفاده از عدد سه در کد EXX3X بدین معناست که باید صرفاً برای قطعات صاف مورد استفاده قرار گیرد.
4> عدد 4
همچنین در کد EXX4X استفاده از عدد چهار بیانگر این است که در همه موقعیت‌ها به ویژه V- down می‌تواند مورد استفاده جوشکار قرار گیرد.
یک مثال
به طور مثال کد E 60 10 را برای روشن‌تر شدن موضوع، تشریح می‌کنیم:
E = بیانگر جریان برق است.
60 = کشش گرده جوش بر حسب پاوند بر اینچ مربع را نشان می‌دهد.
1 = بیانگر این است که این می‌تواند برای همه موقعیت‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
0 = نوع جریان الکترود را نشان می‌دهد.
نشانه اول
حرف E در کد بالا نشان می‌دهد که این الکترود برای جوشکاری با الکتریسیته می‌باشد.
نشانه دوم
عدد 60 بیانگر فشار کشش گرده جوش بر حسب پاوند بر اینچ مربع می‌باشد.
این عدد می‌بایست در 1000 ضرب شود. در واقع فشار کشش گرده جوش 60000 پاوند بر اینچ مربع می‌باشد. هر چه این عدد بزرگتر باشد، مقاومت فلز جوش در برابر نیروی کشش بیشتر میشود. بدین ترتیب در مواردی که کیفیت فلز جوش و مقاومت بالای آن حائز اهمیت می‌باشد، بهتر است از الکترود E70XX استفاده شود.
نشانه سوم
نشانه سوم در کد بالا حالت متنوع جوش را تعیین می‌کند.
این عدد یا 1 یا 2 و یا 3 می‌باشد و از این سه حالت خارج نیست. الکترود که در آنها از عدد یک استفاده شده، می‌توان از آن در همه حالات و موقعیت‌ها استفاده کرد. آن‌هایی که در عدد سوم کدشان از عدد 2 استفاده شده، می‌توان از آن ها در موقعیت‌های افقی و سطحی استفاده کرد. در نهایت، الکترود که رقم سوم آنها از عدد سه استفاده شده، در موقعیت‌ها و شرایط افقی کاربرد دارند.
متداول‌ترین نوع الکترود
معمولا در اغلب موارد از الکترود جوشکاری استفاده میشود که نشان سوم آنها عدد یک می‌باشد.
این نوع از سیم جوش هیچگونه محدودیتی ندارند و می‌توان آنها را در هر حالتی مورد استفاده قرار داد. در مواردی که فقط در موقعیت افقی جوشکاری انجام میشود، الکترود که نشان سوم آنها عدد 3 باشد گزینه‌ای مناسب به شمار می‌روند. زیرا این نوع از الکترود به صورت اختصاصی برای حالت افقی تولید شده و با استفاده از این الکترود می‌توان کیفیت کار را افزایش داد.
نشانه چهارم
این رقم در کد بالا ویژگی ظاهری گرده جوش و نوع جریان را تعیین می‌کند.
این رقم در الکترود می‌تواند از 0 شروع شده و در نهایت به عدد 6 و یا در برخی از موارد به 8 نیز برسد.
الف) عدد صفر
در هنگامی که نشانه چهارم عدد صفر را نشان می‌دهد، نشان دهنده پوشش سلولزی می‌باشد.
این نوع از الکترود دارای نفوذ ایده‌آل میباشند. به همین خاطر معمولا در پاس ریشه خطوط لوله از این نوع الکترود استفاده میشود.
ب) عدد یک
اگر نشانه چهارم عدد 1 باشد، یعنی پوشش این نوع از سیم جوش سلولزی به همراه کربنات پتاسیم می‌باشد.
بدین ترتیب خواص الکترود که نشانه آخر آنها 0 و 1 باشد، شباهت زیادی به هم دارد، با این تفاوت که در هنگامی که عدد صفر باشد، سلولز به همراه کربنات سدیم به کار رفته، اما در هنگامی که عدد 1 باشد، سلولز به همراه کربنات پتاسیم به کار رفته است.
پ) عدد 2 و 3
هنگامی که نشانه چهارم عدد 2 و 3 می‌باشد نشان دهنده وجود تیتانیوم در پوشش این نوع از الکترود می‌باشد.
تفاوت عدد 2 و 3 در کربنات سدیم در عدد 2 و وجود کربنات پتاسیم در عدد 3 می‌باشد. این نوع از الکترود، یعنی دارای پوشش تیتانیوم دارای کاربردهای گسترده و وسیعی میباشند.
ت) عدد 4
هنگامی که نشانه چهارم عدد 4 را نشان بدهد، نشان دهنده پوشش تیتانیوم به همراه پودر آهن می‌باشد.
این نوع از الکترود دارای حجم مذاب زیاد بوده و برای پرکردن درزهای بزرگ به کار می‌روند.
ث) عدد 5 تا 7
هنگامی که نشانه چهارم عدد 5 تا 7 را نشان دهد، بد این معناست که این الکترود دارای هیدروژن پایین میباشند.
بدین ترتیب از این محصولات می‌توان برای مواردی که حساسیت کار بالا می‌باشد، استفاده کرد.
ج) عدد 8
هنگامی که نشانه چهارم عدد 8 را نشان دهد، نشان از کم هیدروژن بودن electrode است. با این تفاوت که در این نوع از الکترود نیز پودر آهن زیادی به کار رفته است.
ترکیبات شیمیایی در الکترود
کدام عناصر بیشترین کاربرد را در تولید الکترود دارند؟ دقت کنید که درصد ترکیبات مختلف شیمیایی به کار گرفته شده در انواع الکترود به نوع آنها بستگی دارد. الکترود شمارههای مختلف برای شرایط مختلفی تولید شده و در نتیجه دارای ترکیبات مختلفی نیز هستند. البته کلیت این الکترود در همه آنها یکسان است و این درصد مواد تشکیل دهنده است که در تولید آنها با تغییراتی همراه میشود.
کربن، منگنز، سیلیسیم، فسفر، گوگرد و مولیبدن به عنوان عناصر اصلی در ترکیبات اکثر الکترودها با درصدهای مختلف وجود دارند. همچنین در ساخت برخی از انواع الکترود شاهد استفاده از نیکل و کروم نیز هستیم. البته دقت کنید که درصد این عناصر در کیفیت نهایی این محصول نیز تاثیر مستقیم خواهد داشت.
نکاتی که برای استفاده از الکترود جوشکاری برای فلزات مختلف
هر فلزی خصوصیات خاص خود را دارد. برخی از انواع فلزات اصلا جوش پذیری خوبی نداشته و امکان جوشکاری روی آنها وجود ندارد. سایر فلزات نیز بسته به عناصری که در خود دارند، با الکترود مختلفی سازگار بوده و لازم است تا در زمان جوشکاری حتما به این نکته توجه لازم را داشته باشید. برای مثال:
- برای فولادهای کم کربن مانند ST37 بهترین الکترود گروه E60 است که ضخامت کمتر از 1 اینچ دارد.
- برای فولادهایی با کربن متوسط که ناقل بار هستند، استفاده از سری E80 کاربرد بیشتری دارد.
- برای خال جوش زدن استفاده از الکترود با درصد کمی نیکل می‌تواند بهترین گزینه باشد.
- برای فولادهای منگنزدار که در آنها استحکام بسیار بالایی مد نظر است، سری E70 می‌تواند بهترین گزینه باشد.
ملاحظه می‌کنید که هر الکترود مختص فولاد خاصی تهیه و تولید شده است. کاربران در زمان خرید این محصول نیز باید به این موارد دقت داشته باشند. زیرا استفاده از این محصولات به جای هم ممکن است شرایط مطلوبی به دنبال نداشته باشد.
کاربرد الکترود
الکترودها بر اساس جنس و نوع پوشش کاربردهای فراوانی داشته که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
- صنایع کشتی‌سازی، نیروگاه و ساخت و ساز
- جوشکاری قطعات استنلس استیل
- جوشکاری مخازن تحت فشار، لوله کشی‌های با فشار
- رفع عیب‌های ریخته‌گری
نکات مهم در خرید الکترود
قبل از خرید الکترود بایستی به چند نکته اساسی دقت کرد. در ابتدا بایستی با انواع الکترود و کاربردهای آن آشنا شد و سپس الکترود مناسب برای مکان مورد نظر را انتخاب کرد. پس از مشخص شدن نوع الکترود می‌بایست دقت کرد که محصول از کیفیت مناسب برخوردار بوده و قیمت الکترود مقرون به صرفه باشد. بنابراین شما میتوانید با تحقیق در بازار و یا جهت ذخیره زمان به صورت آنلاین از آخرین قیمت‌های موجود باخبر شوید.
عوامل موثر بر قیمت الکترود
عوامل متعددی در قیمت الکترود تاثیرگذار بوده و از مهمترین این عوامل می‌توان به نوع برند، نوع بسته بندی، نوع الکترود، استاندارد، هزینه‌های حمل و نقل، قیمت ارز، شرایط سیاسی و اقتصادی کشور اشاره نمود.
سخن آخر
در این نوشته سعی بر آن بود که شما عزیزان را هرچه بیشتر با الکترود، انواع و کاربردهای آن آشنا سازیم. همچنین به دلیل کاربرد فراوان الکترود دقت در انتخاب کالایی باکیفیت و مقرون به صرفه می‌تواند هزینه‌های جاری موجود را کاهش داده و کار شما را تضمین کند. شما میتوانید در سایت آهن تخفیف علاوه بر خریدی مطمئن و آسان، از نظرات کارشناسان ما و قیمت‌های به روز محصولات باخبر شوید.
